Yaklaşık on iki yıl önce Trabzon’dan getirip evin arka bahçesine diktiğimiz küçük fındık fidanı büyüdü ve dallanarak kaful* hâlini aldı.
AKİF EREN
Beşinci yıl sonunda meyve vermeye başladılar. Sincaplar bizlere pek bir şey bırakmıyordu ama yine de taze fındık yemenin zevkine vardık. Yeni eve taşınınca bu fındık kafulundan kopardığımız fidanları bu yıl yeni evin bahçesine de diktik. Umuyoruz sağlıklı bir şekilde büyüyüp birkaç sene içinde bizleri fındığa boğacaklar.
Türkiye’de fındık ağaçları genelde küçüktür ve dal olarak yetişir. Dallar da fındık ocağı ya da yerel dille fındık kafulunu oluştururlar.
ABD ve Kanada’da ise fındık bahçeleri dal şeklinde değil de tek gövdeli ağaç şeklinde. (Elma ağaçları gibi…)
Türkiye’de de tek gövdeli fındık ağaçları var ama bunlar doğal ortamda kendiliğinden yetişen ağaçlar. Boyları 20 metreyi geçen bu ağaçlar meyve kalitesi yönünden zayıf, verimi düşük, sofra ve sanayi için uygun değiller. Daha çok Bolu ve Kastamonu illerinde bulunan bu ağaçlar “kaya fındığı”, “Bolu fındığı” ya da “dağ fındığı” olarak da adlandırılıyor. Bu ağaçlar kökten sürgün veren yaygın fındık ağaçlarının aksine tohumlama yöntemi ile çoğalıyor. Latince ismi “corylus colurna” olan bu fındık ağacının dünyada bilinen ismi ise “Türk fındığı” (Turkish hazel veya Turkish filbert). Bu ağaç türü Türkiye’den yayılarak önce Avrupa’ya, sonrasında Amerika’ya kadar ulaşmış.
Türk fındığı, Kuzey Amerika’da cadde ağacı olarak oldukça yaygın olarak bulunuyor.
Orta büyüklükte ağaç kategorisinde yer alan Türk fındığı Kanada’da da pek çok belediye tarafından tavsiye edilen park, cadde ve bahçe ağaçları listesinde yer alıyor.
Görünüşünün güzel, zor iklim şartlarına ve hastalıklara karşı dayanıklı ve en önemlisi bir meyve ağacı olması Türk fındık ağacını değerli kılıyor. Bu ağaçlarda yetişen fındıklar da en çok sincap gibi hayvanları mutlu ediyor.
Benim gibi Türkiye’den fındık fidanı getirip dikme gibi bir imkânınız yoksa Ontario’da genelde Niagara Bölgesi’nde bulunan çiçek ve ağaç üretme çiftliklerinden satın alıp evinizin ön ya da arka bahçesine dikebilirsiniz.
Ontario fındık üretimine ciddi yatırım yapıyor
Dünya fındık üretiminin yüzde 80’inden fazlasını Türkiye yapıyor. Türkiye’yi İtalya takip ediyor. ABD, Azerbaycan, Gürcistan, Çin, İran, Şili, İspanya, Fransa, Polonya ve Kırgızistan diğer üretim yapılan ülkeler.
Kuzey Amerika dünya fındık üretiminin yüzde 3’ünü yapıyor. Bu payın yüzde 95’i ABD, geri kalan yüzde 5’i ise Kanada’ya ait.
Türkiye Kanada’ya her yıl 10 bin ton civarında fındık satıyor.
Kanada en fazla fındık üretimini British Columbia eyaletinde Fraser Valley bölgesinde yapıyordu ancak son yıllarda fındık zararlı ve hastalıkları (özellikle eastern filbert blight) nedeniyle üretim oldukça düştü.
Ontario ise fındık üretimini arttırabilmek için harıl harıl çalışıyor. Fındık fiyatlarındaki artış ve Ferrore’nin Brantford’da fabrika kurmasının bunda katkısı büyük.
Ontario Fındık Derneği verilerine göre 2013 yılında sadece 40 hektar alanda yapılan fındık üretimi şu anda Ontario’da 500 hektara çıkmış durumda. 2027 hedefi ise bunu 27 bin hektara çıkarmak.
Ontario’da fındık üretiminin gelişmesi için özellikle Guelph Üniversitesi fide üretiminden fındık bahçesi yönetimine kadar çalışmalar yapıyor.
Ontario Tarım Bakanlığı ve Ferrero firması da bu çalışmalara destek veriyorlar.
Pandemiye rağmen çilek ve kiraz bahçeleri büyük ilgi görüyor
Koronavirüs salgını nedeniyle getirilen kısıtlamaların gevşetilmesiyle meyve sebze çiftlikleri de kapılarını ziyaretçilere açmaya başladılar.
PYO yani ‘kendin topla’ hizmeti veren çiftliklerin önceki yıllardan farklı olarak bu yıl koronavirüs tedbir ve kısıtlamalarını uyguladıklarını unutmamak lazım.
Bu uygulamalar çiftlikten çiftliğe değişiklik gösteriyor. Kimisi sadece randevulu ziyaretçi kabul ediyor, kimisi maskeyi ve eldiveni zorunlu tutuyor. Gidilecek çiftliğin önceden belirlenmesi ve kuralların öğrenilmesi gerekiyor. Ayrıca, bazı çiftliklerin risk almamak için bu yıl PYO hizmeti vermediğini de hatırlatalım.
Ontario’da pick-your-own çiftliklerin listesi www.foodland.gov.on.ca, www.harvestontario.com, www.pickyourown.org/canadaon.htm gibi sitelerden ya da doğrudan arama motorlarından elde edilebilir.
Haziran ortasında başlayan çilek sezonunun temmuz ortasına kadar, haziran sonu açılan kiraz ve vişne sezonunun ise temmuz ayı sonlarına kadar devam etmesi bekleniyor.
