Kanada, $1.73 trillion dolarlık ekonomisi ile dünyanın en büyük 10. ekonomisi konumunda bulunmasının yanısıra; sosyal devlet olmanın gereği olarak vatandaşlarına sunduğu imkanlarla da gelişmiş ekonomiler arasında adından bahsettirmekte. Örneğin yıllık olarak yayınlanan Melbourne Mercer araştırmasına göre Kanada Emeklilik Sistemi, 37 ülke arasında dünyadaki en iyi 9. emeklilik sistemi olarak yerini almış durumda. Harvard ve MIT Üniversiteleri tarafından gelitirilen Sosyal Gelişmişlik Endeksi araştırmasının 2016’daki sonuçlarına göre ise, Kanada temel insani ihtiyaçların karşılanması ve vatandaşların yüksek eğitim olanaklarına ulaşması noktasında dünyanın önde gelen ülkeleri arasında.
Ancak bu sosyal imkanları vatandaşlarına sunmak, herkesin bu imkanlardan aynı ölçüde yararlandığı manasına gelmiyor. Yakın zamanda “Finansal Özgüven” konusunda yayınlanan bir araştırmaya göre, Kanadalıların yüzde 74’ü geleceği ile ilgili finansal kaygı yaşadığını ve yüzde 44’ü ise en azından haftada bir gece finansal kaygılarından dolayı uykularının kaçtığını söylemekte.
Özellikle Kanada’ya yakın zamanda gelmiş göçmen toplulukların bu zorlukları daha derinlemesine yaşadıkları muhakkak. Bir taraftan yeni gelinen ülkenin dili ve kültürüne adapte olmaya çalışırken; bir tarafta da finansal olarak ayakta kalmak ve ailelerine güzel bir gelecek inşa etmek önde gelen kaygılardan birisini teşkil etmekte.
İşte bu noktada toplumumuzu finansal konularda bilgilendirme adına her ay bu köşeden bazı temel bilgiler paylaşmaya çalışacağız.
Bu ayki yazımızda, Kanada’da “Investment Season”, yani “Yatırım Mevsimi” olarak adlandırılan ocak ve şubat aylarının neden bu isimle adlandırıldığından ve bu dönemi nasıl değerlendirebileceğinizden bahsedeceğiz. Başlığa bakıp, bu konunun bununla ne alakası var demeyin. Zira bu aylar Kanada’da hem vergiden tasarruf etme, hem de gelecekle ilgili yatırımların planlanmasının yapıldığı aylar olması hasebiyle pek çok kişinin hesap kitap yapıp yatırımlarını değerlendirdiği bir dönem. Bu dönemde en fazla duyacağınız terim ise RRSP, yani Bireysel Emeklilik Hesabı.
Çok basit bir şekilde ifade edecek olursak, Kanada’da emeklilik sistemi devlet tarafından kontrol edilen birkaç ayaktan oluşan bir kısım ve vatandaşların kendi birikimlerini değerlendirerek oluşturmuş oldukları bireysel emeklilik hesaplarından oluşmakta.
Burada çok kısaca bahsettiğimiz bu sistemin çok farklı detayları var, ancak takdir edersiniz ki bütün sistemi özetlemek bu yazının içeriğini aşkın bir konu. Bu konuları şimdilik geçip, RRSP yani Bireysel Emeklillik Hesabı ile ilgili bazı detayları burada özetlemeye çalışacağız.
Madde madde ifade edecek olursak:
-Emeklilik dönemine kaynak olusturmak için yapılan tasarruflar RRSP gibi özel bazı hesapların içine yatırıldığında, Canada Revenue Agency bu miktarları o seneki gelirden düşüp gelir vergisini bu tasarruf miktarlarını çıkararak hesap eder. Yani, Kanada Devleti vatandaşlarını vergi indirimi sağlayarak emeklilik döneminde kullanmaları için para tasarruf etmeye teşvik etmektedir.
-Emeklilik döneminde burada biriken miktarlar çekildiğinde, bu miktarlar çekilen yılki gelir vergisinde beyan edilir. Ancak o dönemki yıllık kazancınız daha düşük olacağından uzun vadede vergi tasarrufu sağlanmış olur.
-Bu hesap içine yatırılan miktarlar, borsa/para piyasaları gibi enstrümanlarda değerlendirilip gelir elde edildiğinde, bu gelirlerden herhangi bir gelir vergisi yükümlülüğü doğmamaktadır. Yani bir tarafta o sene kazanılan paranın vergisi ödenmemekte ve bunun üzerine hesap içinde işletilen para zaman içerisinde katlanarak vergisiz büyüme imkanı bulmaktadır.
-RRSP hesabı içine yatırılabilecek limit, daha önceki senelerde yapılan vergi beyanlarındaki kazanılan miktarlar üzerinden belirlenmektedir. Bir önceki yılki vergilendirebilecek gelirinizin yüzde 18’i kadar bir RRSP limiti her sene oluşur ve kullanılmayan limit bir sonraki seneye devreder.
-Bu hesabın içine yatırılan paranın ana gayesi emeklilik dönemi için tasarruftur. Lakin bu daha önce bu paranın çekilemeyeceği anlamına gelmez. Çektiğiniz sene gelir verginize ekleyecek şekilde, biriken paradan istediğiniz kadar para çekebilirsiniz. Ancak bu paranın çekimi esnasında bazı vergi kesintileri yapılmaktadır.
-İlk dafa ev alacaksanız veya eşlerden birinin yüksek öğrenime devam etmesi gibi durumlarda bu hesaptan belli limitler icerisinde ve bazı şartlar dahilinde vergisiz bir şekilde para çekilebilirsiniz. Yani, Kanada Devleti herkesin ev sahibi olmasını destekleme ve eğitimine devam etmesine imkan sağlama adına bu hesap üzerinden bir vergi indirimi sağlamaktadır.
-RRSP hesabını bir önceki senenin vergi beyanında tasarruf etmek için kullanmayı düşünüyorsanız, bu hesaba en geç mart başına kadar katkıda bulunmanız gerekmektedir. Bu yıl için son katkı tarihi 2 Mart 2020 olarak duyurulmuş durumda.
Bu hesabı kullanmadan önce mali durumunuzu, hedeflerinizi ve Kanada Devletinin sunmuş olduğu diğer imkanları da değerlendirmek üzere bu alanda çalışan bir uzmana başvurmanızı tavsiye ederiz. Zira sizin durumunuz ve hedeflerinize daha uyan başka imkanlar da mevcut olabilir.
Önümümüzdeki yazıda RESP hesabından bahsedeceğiz. Sağlıcakla kalın…
Ahmet Tahmilci, I IG Wealth Management (Investors Group Financial Services Inc.) bünyesinde finansal danışman olarak çalışmaktadır. www.tahmilci.ca
