Kanadalı maden şirketlerinin Türkiye ilgisi özellikle 2000 yılından sonra artan bir şekilde devam ediyor. Vancouver merkezli Inmet Mining’in 2003 yılında Çayeli Bakır İşletmelerini satın alması dönüm noktası oldu denilebilir. Inmet Mining’in CEO’su Richard Ross, Kanada Türk İş Konseyi’nin (Canadian Turkish Business Council – CTBC) kurucuları arasındaydı ve 2002 – 2008 yılları arasında başkanlığını yaptı.
Inmet Mining 2013 yılında ABD merkezli First Quantum Minerals tarafından satın alınınca Richard Ross emekliye ayrılmış, Inmet Mining ile Kanada Türk İş Konseyi’nin ilişkisi kesilmişti.
Kanada Türk İş Konseyi’ne bu tarihten sonra birden çok Kanadalı maden şirketi üye oldu. Halihazırda 28 üyesi bulunan Konsey’in altı üyesi maden firmalarından oluşuyor.
Bunlar: Aldridge Mining, Eldorado Gold, Centerra Gold, Global Atomic Corporation, Liberty Gold ve Pasinex Resources Limited. Bu firmaların hepsi şu anda Türkiye’de aktif haldeler. Bu firmaların yanı sıra Alamos Gold, Alacer Gold ve Teck Resources Limited, Türkiye’de maden işleten diğer Kanadalı firmalar.
Türkiye’nin son yıllarda madenlerini Kanadalı firmalara pazarlamaya çalıştığı bir gerçek.
Toronto’da yapılan PDAC (Prospectors & Developers Association of Canada) fuarlarında Türkiye’nin madencilik sektörünün tanıtımı için yıllardır çeşitli etkinlikler yapılıyor. Gazeteci Pelin Cengiz’in iddiasına göre bu yılki Fuar’da yapılan görüşmelerde Kanadalı firmalara 30 maden arama ruhsatı verilmiş.
Bu kadar firmayı Türkiye’de yatırıma çekebilmek için cazip teşvikler verme ve kanunların uygulanmasında firmalar lehine esneklik gösterme sözkonusu olmuştur.
Kanadalı maden şirketlerinin gerek internet sitelerinde gerekse yöneticilerin bire bir söylediklerinde bunun ipuçlarını görmek mümkün. Hemen hemen hepsi Türkiye’de maden işletmenin çok cazip ve kârlı olduğunun altını çiziyorlar.
Bir süredir Türkiye’de Çanakkale sınırları içerisindeki Kaz Dağları’nda doğaya zarar verdikleri belirtilen altın madenleri protesto ediliyor. Protestolardan en fazla payı alan firma ise Kanadalı Alamos Gold. Alamos Gold’un bölgede Kirazlı Altın Madeni ve Ağı Dağı Altın Madeni var.
Altın madeni için, ÇED raporunda (Çevresel Etki Değerlendirmesi) 45 bin denmesine rağmen 195 bin ağaç kesildiği iddia ediliyor. Haliyle bu durum çevreye duyarlı kişi ve kuruluşlarca protesto ediliyor. İlk başlarda bu duruma duyarsız kalan Kanada basını olayı Kanada gündemine taşıdılar.
Maden ruhsatını verenler arkalarında olmasına rağmen Türkiye’nin yanı sıra Kanada’da da oluşabilecek bir çevreci baskısıyla Alamos Gold için sıkıntılı günler başlıyor denilebilir.
Inmet Mining’in CEO’su Richard Ross, Çayeli Bakır İşletmeleri çevresinde yaşayan halkla iyi geçinerek, kısacası yöre halkını yemleyerek meydana gelebilecek tepkilerin ve çevreci eylemlerin önüne geçtiklerini gururla anlatırdı.
Dünyaya gündem olan Alamos Gold için bu yöntem artık pek işe yaramaz gibi gözüküyor.
GTA (Greater Toronto Area)
Özellikle yeni gelenlerin Kanada’daki şehircilik anlayışını öğrenmeleri biraz zaman alacak gibi. Toronto’da veya civar şehir ya da kasabalarda yaşayıp da GTA’nin ne anlama geldiğini bilmeyen çok kişi var.
GTA yani The Greater Toronto Area, merkez şehir Toronto’nun yanı sıra, Durham, York, Peel ve Halton bölgeleri ile bu bölgelerde bulunan 25 şehir, ilçe ve belde belediyelerinden oluşan yedi milyon kişinin yaşadığı metropolün adı. Toronto ve bu dört bölgenin kendine ait polis teşkilatları (York Regional Police, Toronto Police gibi) ve okul kurulları var (TDSB, YRDSB gibi).
Toronto: GTA’nin merkez şehri olan Toronto’nun sınırları kuzeyde Steeles Avenue, güneyde Lake Ontario, doğuda Rouge River, batıda ise Etobicoke River ile Highway 427’den oluşuyor.
1793’te York adıyla kurulan, daha sonra Toronto adını alan şehir, yıllar içinde hızla büyüyerek etrafında bulunan irili ufaklı köy ve kasabaları içine alır. Şehir merkezi dışında kalan diğer köy ve kasabaların 1967 yılında birleşmesiyle de East York, Etobicoke, North York, Scarborough ve York belediyeleri kurulur ve sonraları bu belediyeler şehir statüsü alırlar. 1998 yılında ise Ontario Hükümeti’nin kararıyla Toronto ile etrafındaki şehirler birleşir ve bugünkü sınırlarıyla Toronto şehri ortaya çıkar.
Durham Region: Toronto’nun doğusunda yer alan Durham Region bünyesinde Oshawa, Whitby, Ajax, Clarington, Pickering, Scugog, Uxbridge ve Brock bulunuyor.
York Region: Toronto’nun kuzeyinde bulunan York Region sınırları içerisinde Vaughan, Markham, Richmond Hill, Newmarket, Aurora, King, East Gwillimbury, Whitchurch–Stouffville, Georgina bulunuyor. Şehir, kasaba veya belde statüsünde olmayan Thornhill’in yarısı Markham, diğer yarısı ise Vaughan şehri sınırlarında yer alıyor.
Peel Region: Toronto’nun batısında yer alan Peel Region sınırları içerisinde Mississauga, Brampton ve Caledon bulunuyor.
Halton Region: Peel Region’ın batısındaki Halton Region sınırları içerisinde ise Oakville, Milton, Burlington ve Halton Hills bulunuyor.
Bu arada Halton Hills, Kanada İstatistik Kurumu’nun verilerine göre Ontario’nun suç oranı en düşük bölgesi.
Presto
1995’te İstanbul’da toplu taşım araçlarında kullanılan Akbil yani akıllı bilet ile tanışmıştık. Oldukça kullanışlı bir sistemdi. Daha sonra Akbil’n yerini İstanbulkart aldı.
İstanbulkart ile aynı dönemde Ontario’da Presto adı verilen akıllı kart ödeme sistemi yürürlüğe girdi. Eyalet destekli bu yeni ödeme sistemi kamu kuruluşu olan Metrolinx bünyesinde geliştirildi ve halihazırda GTA, Hamilton ve Ottawa’da toplu ulaşım araçlarında kullanılıyor.
Presto Card ücreti 6 dolar. Shoppers Drug Mart’lardan, bazı istanyonlardaki otomatik makinelerden ya da online sipariş vererek Presto Card almak mümkün.
Ancak her yönüyle sorunlu ve hantal bir sistem olduğunu rahatça söyleyebiliriz.
İyi tarafları olmakla birlikte negatif yanları daha çok. Özellikle karta online para yatırmak hiç akıllıca değil. Paranın karta yüklenerek kullanıma hazır hale gelmesi için 4 ila 24 saat geçmesi gerekiyor.
1980 yılından beri yaklaşık 40 yıldır TTC’de kullanılan Metropass, Presto’ya geçiş nedeniyle 2018 sonunda kaldırıldı. Biletler ve jetonlar ise bu yıl sonunda kullanımdan kaldırılacak.
